Eind van onze Camino

Na het dak hebben we het bijbehorende museum bekeken. Een onverwacht grote collectie, zeer divers, met vanaf de galerij weer een mooi uitzicht op het plein. Een korte rust in ons pension, even opzoeken waar dinsdag de bus naar het vliegveld vertrekt, een bezoekje aan een marktje in het park net buiten het centrum, waar we een lekkere empenada hebben gegeten en nog een glas wijn op een terras om onze laatste avond te vieren. En dan is het dinsdag, de dag van inpakken, rugzak nog even in bewaring, pelgrimsmuseum bekijken, eten halen voor de lunch, toch nog weer iemand getroffen (Ralf), lunchen op de heuvel met uitzicht op het centrum en de kathedraal en op naar het vliegveld. Na een voorspoedige vlucht en een heeeeele lange treinreis halen onze kinderen ons op van het station. Een emotioneel weerzien: blij om weer thuis te zijn maar met weemoed terugdenkend aan al die bijzondere ontmoetingen en de prachtige natuur van de Camino del Norte. 

Zondag en maandag, Santiago de Compostella

Zondag: Een beetje later dan normaal, maar toch vroeg, waren we al in de kathedraal. Zo konden we in de koelte van de ochtend en zonder filevorming door de heilige deur naar binnen om de camino af te sluiten. Die is namelijk pas officieel als je het beeld van de apostel Santigo hebt aangeraakt/ omhelst. We hadden alle tijd om de hele kathedraal te bekijken en ook de schrijn met de relieken in de crypte. Toen naar het Nederlands genootschap van de camino om ons ook daar te registreren. Het werd tijd voor de pelgrimsmis om 12 uur. We troffen Beverly en Roger, die ook naar de mis wilden. En dan ben je daar een uur van tevoren en dan is de kathedraal stampvol! Je weet niet wat je ziet! De mis was nagenoeg in het Spaans maar we krijgen er al aardig wat van mee. En tot onze grote verrassing was er toch het ritueel van de botafumeiro, het door de kerk zwaaien van het reuzengrote wierookvat, door een zestal potige slingeraars. Magnifiek om te zien. 

Na de mis hadden we afgesproken met Fabrizia. Even samen een hapje gegeten en bijgekletst. Wij vertelden over onze herberg, die niet zo fijn is (understatement), waarop zij ons meenam naar haar pension, midden in de stad. Daar waren nog kamers, dus wij meteen omgeboekt. Heerlijk, een schone kamer voor ons alleen! Dat hadden we even nodig na weer zo’n gebroken nacht! Helemaal happy zijn we vervolgens weer de stad ingegaan, hebben het seminarie bekeken en daar bijgekletst met Thomas ( de Paderborner met zijn zoon), een kleinigheidje gegeten, geshopt (jawel, voor het eerst in al die weken) en heerlijk staan luisteren naar een muziekgroep met folk/Keltische muziek in traditionele kleding. Deze stond onder de arcaden tegenover de kathedraal: een mooiere plek bestaat niet. Op een terrasje nog even bijgekletst met Ralph van de eerste week. Zijn verhaal was ons bijgebleven, maar is nog specialer geworden: hij en Tanja uit Gijon gaan proberen samen een toekomst op te bouwen. Hoe mooi! We hebben tussendoor nog de spirituele rondgang rond de kathedraal gedaan met een Duitse gids. Zo zie je toch meer en krijg je ook achtergrondinformatie die je zelf anders niet had gehad. 

Maandag: heerlijk, rustig en langer dan gebruikelijk geslapen. Onze laatste dag dus nog even wat dingen doen. We hebben als eerste de rondleiding geboekt over het dak van de kathedraal, om 13.00 uur. Nog even door de kathedraal en het bisschoppelijk paleis en natuurlijk een koffie. En net als we tegen elkaar zeggen dat er bijna geen bekenden meer zijn komt Marije ons tegemoet lopen. We kennen haar van Albergue aves de paso. We besluiten nog een keer voor het gratis eten te gaan, nu voor de lunch. Aldaar aangekomen blijkt het Duits-Engelse koppel er te zitten wachten in de hoop dat wij zouden komen. Schattig! Ook Marije en haar “meelopers” (Duits, Deens en Nederlands) schuiven aan en we krijgen weer een overvloedige lunch, inclusief wijn. 

En dat terwijl we meteen daarna het dak op moeten! 😀 Afscheid van John en Cordula want zij gaan verder lopen. De Tour over het dak was spectaculair! Je ziet ook de plaats waar de pelgrims vroeger hun kleding verbrandden ala ze aangekomen waren, en nieuwe kleding ontvingen van de kerk,  Symbolisch als start voor het nieuwe leven…maar ook praktisch om het verspreiden van ziektes als pest te helpen voorkomen.

Zaterdag, van O Pedrouzo to … Santiago de Compostella!

Vroeg afgesproken mrt Simone en Bernd om de laatste etappe samen te lopen. Nog steeds veel pelgrims maar niet meer zulke kuddes. Een prachtige laatste etappe, die ook nog strak langs het vliegveld ging, vanwaar we dinsdag terugvliegen. Het werd al snel heet, en we kwamen toch nog aan her zweten met een klimmetje 😀. Ondertussen zagen we het overnachten op Monte de Gozo niet meer zo zitten. Helemaal niet meer sinds Paul had opgezocht wat de omschrijving betekent: desangelado = zielloos. Gebeld naar onze albergue waar we nog een extra nacht terecht konden. Dar betekende vandaag al aankomen: apart idee. Op Monte de Gozo aangekomen bleek het een juiste beslissing want het zag er triest, troosteloos en gevangenis-achtig uit. We hebben het monument van de pelgrim’s bekeken. Vanuit daar zagen we voor  het eerst de kathedraal van Santiago: een bijzonder moment. De entree in de stad  was weinig boeiend: voorsteden zoals in elke grote stad, veel asfalt en heet! Je loopt dan nog een stuk van zo’n drie km en daar heb je dan echt geen zin meer aan! Op een goed moment gingen Simone en Bernd naar hun hotel en wij naar onze herberg. Dat betekende afscheid nemen met een paar tranen (Bernd begon..) Erg raar als je zo intensief met elkaar bent opgetrokken. Totaal kapot kwamen we aan in onze hippie-herberg. Na een frisse douche zijn we toch maar meteen de stad ingelopen, op zoek naar de kathedraal en de plek waar je je Compostella kunt halen. Je wordt geregistreerd en de ambtenaar schrijft je persoonlijke gegevens op een certificaat, met de laatste stempel op ons credential. Ook hebben we nog een officieel certificaat van onszelf gelopen route, aantal km’s, begin- en einddatum en begin- en eindpunt. Stoer hoor! Gelukkig was de rij niet zo lang want oh, onze voeten. We liepen langs het Palas de Rei. Dit 5 sterrenhotel heeft de plicht elke dag tien pelgrim’s te voorzien van een gratis maaltijd. Daar bleken nog maar 7 mensen “in de wacht” te zitten. We schoven dus maar gezellig aan. En terwijl in het hotel een superchique bruiloftsfeest aan de gang was, mochten wij langs de keuken met een dienblad, om vervolgens in de speciale pelgrim’s eetkamer met 8 wildvreemden samen te eten. Alweer zo bijzonder. Na nog even door de stad geslenterd te hebben, was het op voor vandaag. Meer dan 600 km in de benen. We zijn trots dat we het – zonder blessures – gehaald hebben!

Vrijdag 5, van Arzua naar O Pedrouzo

We zeiden het gisteren al, de camino del norte en de veel drukkere camino Frances komen nu bij elkaar. Vandaag wordt een dag van lopen in de file, als kuddedieren met alle neuzen in dezelfde richting. Totale waanzin! Dat moet je meemaken om je een beeld te kunnen vormen. Voor het eerst halen ook wij mensen in. Bij de eerste bar zit het terras om negen uur bommetje vol met mensen. Maar even een kop koffie scoren want je weer niet wanneer je weer de kans krijgt. Hahaha, over vijf minuten! Het wemelt hier van de horeca! In tegenstelling tot waar wij vandaan komen. De route is prachtig. We lopen heerlijk in de eucalyptusbossen, in de schaduw dus. Heel fijn want het wordt een bloedhete dag. En na een picknick op een veldje met bankjes, schiet het lekker op. We zien geen bekenden. Raar hoor! Er komt een vreselijk stuk langs de weg. Gevaarlijk, en niet leuk, volgens ons routeboek zijn hier al meerdere pelgrims dodelijk verongelukt. De mountainbikers schieten je links en rechts voorbij. Belachelijk dat die niet op de gewone straat fietsen. En dan staan er een paar bankjes met een soort betonnen pergola. We rusten even want onze snelheid is te hoog. Er stopt een busje. Daaruit springen een tiental mensen die als een geoliede machine een complete picknick-equipment te voorschijn halen en opbouwen. Een grote familiebijeenkomst? Of voor de verkoop? Niets blijkt minder waar: ze bouwen een kraampje op om pelgrims gratis te voorzien van water, koffie, koekjes en paella. En ondertussen God’s woord te verkondigen. Een eindje verderop staat een zeer vrije vogel,  schrijver van een boek getiteld “La Soledad Compartida” (de gedeelde eenzaamheid) die leeft in zijn ongebouwde busje, met een standje met relax-muziek en een prachtige stempel. Vrije gift, natuurlijk 😀. Wat een belevenis! In O Pedrouzo aangekomen zijn we wederom blij met onze reservering. Heerlijk om zonder te hoeven zoeken naar je plek te lopen, te douchen, een hapje te eten en te rusten. Op het terras worden om ons heen voeten verzorgd en blaren geprikt en geplakt terwijl de telefoon bij de receptie onophoudelijk rinkelt door pelgrims die nog wanhopig op zoek zijn naar een slaapplek. Onze energie begint op te raken. Misschien een logisch mechanisme, omdat de finish dichtbij is? Of door alle korte nachten van slecht slapen en de zware lichamelijke inspanning? Een combinatie, waarschijnlijk. Onze voeten branden en steken: geen glorie zonder lijden, is hier de leus. En let op het zoekplaatje: welk bier schenken ze hier? Het enige echte!

Donderdag 4, van Sobrado naar Arzua

Bijzonder om in een Cistercienzer klooster te overnachten. Gisteravond hebben we de vespers bijgewoond. 11 monniken hebben we geteld. Een kleine congregatie. De vespers waren in een kleine zaal, want de grote kathedraal is groen uitgeslagen van de schimmel en valt van ellende uit elkaar.

 

Vanochtend kwam het met bakken uit de lucht. Een somber vertrek met helaas verplicht poncho’s aan. We hadden afgesproken om weer samen met Simone en Bernd te lopen en onderweg te ontbijten, maar omdat het geen weer was werd het een luxe ontbijt in de bar, met verse jus. Heerlijk, vitamientjes! Het was een zeer saai en troosteloos traject, met bijna alleen maar asfalt en uitgestorven dorpjes. De kerk met het bijzondere fresco was natuurlijk ook dicht. Na een uurtje of drie waren we wel toe aan een stop. Het was zo guur en we waren zo koud dat we warme chocolademelk hebben gedronken 😭. Hier waren juist Wiep en Durkje Koehoorn, het Frieze echtpaar, ook neergestreken. Even bijgekletst, uitgerust, en weer verder. In een klein dorpje (nou ja, dorpje, gat klopt meer) was markt. Daar stond een Spaans echtpaar octopus te koken. We vroegen even hoe dat in z’n werk gaat. In het Frans vertelde de vrouw dat de octopus wordt gevangen en direct vers ingevroren. Minimaal een maand, want anders wordt hij taai bij het koken. Vervolgens de kop eraf, alleen in water koken en serveren met zout, olijfolie en paprikapoeder; de 8 (octo-) armen van de octopus worden met een schaar in hapklare stukken geknipt. We mochten even proeven. Bijzonder! Tegen 1 uur werd het gelukkig iets droger en werd het landschap ook interessanter. We lopen blijkbaar telkens in een hoog tempo, want iets na twee uur waren we in onze gereserveerde herberg. Prima, netjes, redelijk ruim, licht en schoon. Op advies van onze herberg-beheerster hebben we gegeten bij moeder in de keuken. Een prima advies. Arzua is verder niet interessant, behalve dan dat hier twee camino’s samenkomen dus het hier volledig draait om de pelgrims. Wel 20 herbergen en even zovele pensions als het niet meer is.  

Woensdag, 3 agosto

De dag van gisteren eindigde met een fantastisch culinair Baskisch menu, met een goed glas wijn en aangenaam gezelschap. Peperduur, voor Spaanse begrippen, maar we hadden het niet willen missen. Na een prima ontbijt werden we van het hotel weer teruggebracht naar een punt waar we de camino weer verder konden lopen. Een korte etappe gelukkig, met weer veel mist en best koud nog. Al kletsend met Simone en Bernd liepen we fluitend, ondertussen wachtend op die twee flinke beklimmingen. Tja, die kwamen dus niet, of eigenlijk wel want vandaag berreikten we boven de 700 meter het hoogste punt van onze camino, maar we zijn inmiddels gewend aan het almaar vals plat lopen 😀. Tegen half een waren we in Sobrado dos Monxes, precies op tijd om nog voor enen in te kunnen checken in het door de Cisterciënzer paters bewoonde klooster. Anders moet je namelijk wachten tot half vijf, inclusief rugzak 👎. Bij de ingang werden we verwelkomd door een Engelse monnik met veel droge humor; toen een pelgrim vroeg of hij een foto mocht maken van hem draaide hij zich om en zei: actually, this is my best side😀.Na registratie en inschrijven werden we voorgesteld aan een Spaanse monnik met de naam Santiago…hij heet zo omdat hij geboren is op 25 Juli, de feestdag van de apostel Jacobus de Meerdere. Deze Santiago bracht ons naar ons dormitorio en legde tevens uit wanneer de mis was en hoe de verdere spelregels waren. 

Een inderdaad spectaculaire plek om te overnachten! Samen met Simone en Bernd en met Roger en Beverly  hadden we afgesproken op het dorpsplein om te gaan eten. En niet alleen wij, maar ook alle andere pelgrims komen hier tezamen, eten en verwelkomen iedere pelgrim die hier om de hoek komt met een applaus. En ook hier weer nieuwe oude bekenden. Een heel bijzonder moment. En goed dat we zo vroeg waren want om half vijf stonden hier al rijen pelgrims om in te checken. 

Dinsdag 2 agosta, hoe we van peregrinos tourigrinos werden…

Een start in de kou, een paar graden boven nul en dikke mist. Een trui was geen overbodige luxe. Een routepaaltje maakte ons duidelijk dat we de 100 km grens gingen passeren! Na een prachtige tocht door dichte bossen, snakten we naar een kop koffie. En alsof het zo moest zijn, dook er een kleine albergue op genaamd Witericus in het gehucht Guitiriz, waar de koffie klaar was en de tarte de Santiago heerlijk smaakte. Een klein paradijsje, een tot restaurant en Albergue met 9 slaapplaatsen omgebouwde boerderij waar we vele malen liever hadden willen slapen als we dat geweten hadden. De boer, José Luiz, zat tevreden in de zon met de gasten te keuvelen terwijl zijn dochter de tent runt. En natuurlijk kwamen we hier de Friezen weer tegen want de etappes beginnen allemaal een beetje gelijk op te lopen. Ook het vriendelijke Duitse stel, Simone en Bernd, kwam hier langs. Na gezellig even bijkletsen bedachten wij dat onze etappe wel erg kort was en omdat het vlot ging, we misschien wel een extra stuk konden pakken. Dat betekende even zoeken naar een nieuwe herberg, 10 km verderop. Die was vol. Simone en Bernd hadden echter een reservering voor een hotel en zouden bij de herberg  Roxeca (op de route) opgepikt worden en naar het hotel gebracht. Dat was een goed alternatief. Paul in zijn beste Spaans gebeld en we hadden de laatste kamer. Wel wat duurder maar vooruit! Vervolgens de gereserveerde herberg afgezegd en samen met hen op pad. En dat werd een ongelooflijk mooi stuk natuur. Ruige rotsen, prachtige vergezichten, veel dennen, en een inmiddels strakblauwe lucht met temperaturen rond 28 graden. Tot nu toe is het stuk binnenland voor ons de mooiste etappe. Met 25 km in de benen werden we tenslotte opgehaald door het hotel. Wat een luxe! Dat is geen pelgrimsoord meer, vandaar de titel 😀. Ondertussen is ook vermeldenswaard dat we vlak na de verlenging langs een kunstenaar kwamen, Chacon genaamd die een kruis aan het hakken was uit graniet. Hij liet ons zijn atelier zien en had ook een stempel voor ons credential: met was! We gaan even heerlijk genieten van een stukje waanzinnige luxe en duiken morgen weer in het pelgrimsgebeuren. 

Maandag 1 Augustus, van Vilalba naar Baamonde.

De zon schijnt! Het is heerlijk weer om te lopen, een graad of 24. Na een prima nacht (met helaas wel weer wekkers om kwart over vijf) en een prima ontbijt met ook nog verse jus in de albergue liepen we om half acht alweer. Een prachtig landschap, licht glooiend, leuk gezelschap om te kletsen en weer een flitsende etappe. We gaan als een speer! Om tien uur de eerste ( en enige onderweg) bar voor een kop koffie. En daar zit dan ook iedereen! We treffen weer nieuwe oude bekenden van de eerste week, grappig! Velen hebben intussen vele blessures. We vragen ons af wat wij dan blijkbaar beter doen.  Veel jongeren lopen veel te lange etappes en lopen met kniebandages en enkels in het verband. Beetje overmoedig soms. Na een korte pauze voor een bakje yoghurt en fruit gaan we alleen verder. Bijtijds zijn we in ons pension op de zeer inspirerende plek: bij het tankstation! Vannacht slapen tot zeven uur: wauw! Vanaf vandaag is trouwens verplichte kost als je een Compostela wilt hebben: 120 km is daarvoor vereist. 

Zondag 31, van Gontan naar Vilalba

Wonderwel goed geslapen, totdat de eerste wekkers gingen om kwart over vijf!!! Wat wil je toch om in het donker te gaan lopen! Wij hebben lekker uitgeslapen en liepen pas om 18 over 7 😀. Een overwegend vlakke etappe, een verademing na gisteren. Onderweg een prachtig heuvelachtig landschap, wel zwaarbewolkt maar droog gelukkig. Gezelschap van Mercedes en de Fransman uit de Pyreneën. Dat loopt gezelliger maar heeft als nadeel dat je je aan gaat passen aan andermans tempo. We hebben dan ook een recordtijd neergezet. Onderweg letterlijk 1 bar gezien, waar we een kop koffie hebben gedronken, en een kraampje met fruit, kaas en filloa con chocolade ( crêpes met chocolade).  Kaas natuurlijk van melk van eigen koeien, schapen en geiten. Prachtig! De dame van het kraampje was zo ongeveer zelfvoorzienend want er is in de gehele streek geen winkel te vinden. Onderweg kwamen we langs een zeer bijzonder kerkhof, wat erg Iers aandeed. We bekeken het even en ondertussen stroomde de naastgelegen kerk vol, terwijl de klokkenluider op het dak van de kerk klom en handmatig de klokken ging luiden. Kostelijk, nog nooit zoiets gezien.  In de herberg hebben we gereserveerde bedden, dus plek. Een nieuwe herberg, met celstof matras- en kussenhoezen. Heerlijk hygiënisch. Houd ik van 😀. Hetzelfde ritueel van douchen en eten. Als toetje kregen we tarte de Santiago: kokostaart overgoten met Frangelico likeur. Mmmmm, hebben we verdiend. Voor morgen was er een probleem want de albergue in Baamonde, waar iedereen naar toe moet en waar 94(!) bedden zijn, is 1 dag dicht voor onderhoud. Dat betekent voor elke pelgrim een andere oplossing zoeken. Wij hebben een pension geboekt, om weer een nachtje alleen te kunnen slapen. We hebben Santiago vandaag op de borden zien staan. Gek idee, dat we er bijna zijn: we zitten in zo’n ritme van lopen, eten, slaoen, lopen, eten, slapen enzovoort, en verder is er weinig. Het wereldnieuws dringt niet zo tot ons door en het hele dagen buiten zijn is iets dat we heel erg gaan missen.